THAI FOREST ECOLOGICAL RESEARCH JOURNAL

ISSN 2586-9566 (Print) ISSN 2985-0789 (Online)

ลักษณะโครงสร้างสังคมพืชและปัจจัยดินในพื้นที่ป่านันทนาการถ้ำสิงห์ จังหวัดอุดรธานี

กิตติกร สิงตะนะ1, เพ็ญพิลัย เปี่ยนคิด1, กฤษดา พงษ์การัณยภาส2, มณฑล นอแสงศรี3 และ แหลมไทย อาษานอก2*
1สาขาวิชาการจัดการป่าไม้ โครงการจัดตั้งวิทยาลัยการป่าไม้ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ - แพร่ เฉลิมพระเกียรติ จ.แพร่ 54140
2สาขาวิชาเกษตรป่าไม้ มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ แพร่ 54140
3สาขาวิชาการป่าไม้ โครงการจัดตั้งวิทยาลัยป่าไม้ มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ แพร่ 54140
*ผู้รับผิดชอบบทความ: อีเมล: lamthainii@gmail.com
บทคัดย่อ

ความเป็นมาและวัตถุประสงค์: การจัดการป่านันทนาการจำเป็นต้องอาศัยข้อมูลพื้นฐานสังคมพืชที่ปรากฏในพื้นที่ การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างโครงสร้างสังคมพืชและสมบัติดินบางประการ ในพื้นที่ป่านันทนาการถ้ำสิงห์ จังหวัดอุดรธานี 

วิธีการ : ทำการวางแปลงตัวอย่างแบบสุ่มเจาะจง ขนาด 20 เมตร x 20 เมตร จำนวน 20 แปลง เพื่อเก็บข้อมูลชนิดของพรรณไม้ต้น สมบัติดิน เพื่อใช้วิเคราะห์ลักษณะสังคมพืชตามการแปรผันของสมบัติดินด้วยการจัดลำดับหมู่ไม้ (Canonical correspondence analysis) โดยโปรแกรมสำเร็จรูป PC-Ord version 6 

ผลการศึกษา: พบสังคมพืชเป็นชนิดป่าผสมผลัดใบกับป่าเต็งรัง จำแนกสังคมพืชย่อยออกเป็น 3 สังคมย่อย คือ 1) สังคมป่าผสมผลัดใบ พบพรรณไม้ 35 ชนิด 31 สกุล 21 วงศ์ ความหนาแน่นหมู่ไม้ พื้นที่หน้าตัด และค่าดัชนีความหลากชนิด เท่ากับ 812.5 ต้น/เฮกแตร์ เ20.42 ตารางเมตร/เฮกแตร์ และ 2.92 ตามลำดับ ชนิดไม้เด่น เช่น พลับพลา (Microcos tomentosa), กาสามปีก (Vitex peduncularis) และแดง (Xylia xylocarpa) ชนิดไม้เด่นมีความสัมพันธ์กับปริมาณ อินทรียวัตถุ (OM; %) ไนโตรเจน (N; %) และโพแทสเซียม (K; mg kg-1) 2) สังคมรอยต่อระหว่างป่า พบพรรณไม้       28 ชนิด 25 สกุล 16 วงศ์ ความหนาแน่นหมู่ไม้ พื้นที่หน้าตัด และค่าดัชนีความหลากชนิด เท่ากับ 755 ต้น/เฮกแตร์  25.79 ตารางเมตร/เฮกแตร์ และ 2.91 ตามลำดับ ชนิดไม้เด่น เช่น กระบก (Irvingia malayana) เหมือดโลด (Aporosa villosa) และติ้วขน (Cratoxylum formosum) ไม่ปรากฏปัจจัยกำหนดที่มีความสัมพันธ์กับดินอย่างชัดเจน และ 3) สังคมป่าเต็งรัง พบพรรณไม้ 30 ชนิด 28 สกุล 17 วงศ์ ความหนาแน่นหมู่ไม้ พื้นที่หน้าตัด และค่าดัชนีความหลากชนิด เท่ากับ 972.22 ต้น/เฮกตาร์ 25.85 ตารางเมตร/เฮกแตร์ และ 2.42 ตามลำดับ ชนิดไม้เด่น เช่น ยางเหียง (Dipterocarpus obtusifolius) เต็ง (Shorea obtusa) และแดง (Xylia xylocarpa) มีความสัมพันธ์กับปริมาณแคลเซียม (Ca; mg kg-1) ในดิน

สรุป: ผลการศึกษาบ่งชี้ว่าสมบัติดินเป็นตัวกำหนดการปรากฎสังคมพืชที่แตกต่างกันอย่างชัดเจน ดังนั้น การจัดการพื้นที่ป่านันทนาการถ้ำสิงห์ ควรพิจารณาความหลากชนิดของไม้ต้นให้สัมพันธ์กับข้อกำหนดสมบัติดิน โดยคัดเลือกชนิดไม้เด่นแต่ละสังคมพืชที่เหมาะสมไปใช้ในการฟื้นฟูป่าให้สอดคล้องกับสมบัติดินและกิจกรรมนันทนาการ

คำสำคัญ: องค์ประกอบชนิดไม้ต้น ความสัมพันธ์ระหว่างดินกับพรรณพืช ป่าผลัดใบเขตร้อน รอยต่อระหว่างป่า


Download full text (Thai pdf): 33 clicks